Det er ikkje alle i Høgre som i desse dagar hoppar rundt som lojale partikaninar og viser fram ein nesten uendeleg tillit til partileiaren. Erna Solberg har også ein liten krets av rådgivarar og støttespelarar som ho stoler på, og som gjev henne ærlege tilbakemeldingar som aldri når ut i offentlegheita.
Den usynlege mannen i kulissene
Mange tenker at spinndoktoren Cato Husabø Fossen er hjernen bak Erna Solberg si krisehandtering. Det er ikkje slik på innsida. Fossen er saman med fleire rådgivarar som Jenny Clemet von Tetzschner, Iris Aunvik Tveten og Trude Bakke del av Solberg sin indre krets for tida. Den aller viktigaste i denne indre kretsen er likevel spesialrådgivaren for Høgres parlamentariske leiing, Lars Øy.
Han var statssekretær på Statsministerens kontor frå 2013 til 2021. Øy blir skildra som intelligent, analytisk og strategisk. Mange meiner han liknar litt på Solberg sjølv ved at han klarar å halde seg roleg i vanskelege situasjonar og ikkje stresse når ei krise treff. Øy er den viktigaste støttespelaren for Solberg i krisa som rammar henne no, sjølv om han er ein som dei fleste knapt veit kven er.
Det er likevel Solberg som er sjef for eigen strategi i krisehandteringa, skal vi tru forteljinga frå innsida.
Meir handlemønster enn strategi
Viss vi i det heile tatt kan snakke om strategi. I følge dei som er tett på er det mange utanfor som overvurderer tanken om at det finst ein stor og skummel strategi. Der blir det hevda at det er meir rett å snakke om eit handlemønster enn ein strategi. Erna Solberg gjer no som Erna Solberg alltid har gjort: Ho tar situasjonen med oppsiktsvekkande ro.
Til forskjell frå tidlegare er det no i Solbergs eigen familie problemet ligg, og det er Solberg personleg som blir ramma. Utanom det er alt anna likt i hennar handlingsmønster: Ho ventar, ventar og seier ting rett fram.
Mange ville kasta inn handkleet allereie, men Solberg er villig til å stå i stormen. Det er ein risikabel strategi, men i kretsen rundt Solberg vert det sagt at det er den einaste moglegheita ho har.
Solberg er kjend for å vente lenger enn mange andre når det brenn på dass. Det same gjer ho no.
Strategien om å vente og sjå har vore blant dei mest effektive strategiane i norsk politikk, og har fått Solberg gjennom krise etter krise. Ho klarte trass alt å halde Framstegspartiet, Venstre og KrF saman i eit forpliktande samarbeid gjennom åtte år. Det hadde ikkje vore mogleg utan roa som fleire omtalar som Solbergs super-eigenskap.
Solbergs vente og sjå-haldning har skapt problem
Vente og sjå-strategien har også skapt problem for Solberg, som då den under koronapandemien ramma henne fleire gonger. Til dømes skjedde det då Oslo stengde ned før ho tok avgjerda om å stenge ned Norge. Internt var opplevinga då at Solberg venta for lenge med å bestemme seg. På grunn av det kunne Raymond Johansen vinne fleire poeng mot den borgarlege regjeringa.
[ «Tidslinjen gir ikke inntrykk av at Solberg har tatt saken på alvor» ]
«Partiet skal ha tid til å tenke seg om, og eg skal ha tid til å tenke meg om», sa Solberg til fleire medier ho møtte torsdag på Høgres hus. I det svaret oppsummerer Solberg vente og sjå-strategien offentleg til media. Dei færraste ville klart å ha eit så sterkt medietrykk mot seg og likevel halde hovudet så kaldt som Solberg no forsøker på.
I det store og heile har Solbergs avventande haldning til umiddelbare problem gitt henne eit langt politisk liv. Spørsmålet alle lurer på no er om den held vatn også denne gongen. Det er høg risiko for at Solbergs kjølige vurdering denne gongen kan vere med på å gjere krisehandteringa vanskelegare. Medan sakene om Sindre Finnes har rulla, har ho vore så roleg og iskald at det har blitt eit problem.
Solbergs ettermæle er i spel
Fleire har peika på at Erna Solbergs ettermæle no er i spel, ettersom ho drøyer med å trekke konklusjonar av den siste tidas avsløringar. Ho som har vore den lengstsittande statsministeren for Høgre og blitt eit monument i nyare norsk historie. Kan ho ende opp som ein figur som tviholdt på ein posisjon ho burde gitt frå seg då korthuset fall saman? Det er ein kalkulert risiko Solberg ser ut til å vere villig til å ta.
Solbergs ro kan bli hennar akilleshæl, fordi den avventande haldninga kan skape inntrykk av at ho ikkje tar saka alvorleg nok.
Mange ville kasta inn handkleet allereie, men Solberg er villig til å stå i stormen. Det er ein risikabel strategi, men blant Vårt Lands kjelder i miljøet rundt Solberg vert det sagt at det er den einaste moglegheita ho har. Det er også denne strategiske eigenskapen som har gitt Solberg rykte for å vere kledd i eit lag av teflon.
Torsdagens presserunde – der Solberg møtte eitt og eitt mediehus for å svare på spørsmål – var del av ein strategi om å vente ut krisa. Ein viktig del av den strategien handlar om å vise fram element som kan gje sympati til Solberg og hennar familie. Det gjorde Solberg fleire forsøk på, mellom anna ved å sei at «tida vil vise om vi greier å bygge opp eit godt samliv framover».
[ «Dette handlar ikkje om Sindre» ]
Vente og sjå-strategien handlar om å bruke tid på å sjå korleis Solberg-saka slår ut blant Høgre sine tillitsvalde og veljarar. Sjølv om mange forventar at partiet vil bli straffa av veljarane på grunn av den alvorlege saka, er det framleis ikkje sikkert kva som blir fasit. Solbergs ro kan bli hennar akilleshæl, fordi den avventande haldninga kan skape inntrykk av at ho ikkje tar saka alvorleg nok.
Kjem ikkje til å trekke seg umiddelbart
Solbergs vente og sjå-haldning til eiga framtid kan bli kortslutta på fleire måtar.
For det første kan det skje ved at folk i Høgre byrjar å snakke offentleg om at ho må gå. Det er lite sannsynleg at dette vil bli eit massivt krav, gitt den nesten kult-aktige posisjonen Solberg har i eige parti.
For det andre kan ei avgjerd frå Økokrim forandre situasjonen. Dersom Finnes blir mistenkt for lovbrot kan det også ramme Solberg.
[ Juss-professor vil ha Erna Solberg på banen ]
Dei som er tett på skildrar berre eitt scenario der Solberg vil måtte gå, og det er ein situasjon der Erna feller seg sjølv. Gitt hennar modus om å ikkje ta forhasta avgjerder, vil det ikkje bli ei avgjerd tatt i affekt. Ei slik avgjerd vil Solberg berre ta om ho ser at veljarane sin dom er at dei har mista tilliten til henne, at Høgre fell drastisk på målingane over ei viss tid eller at det over lengre tid kjem nye avsløringar.
Det er dermed ingen grunn til å forvente at Erna Solberg skal trekke seg i løpet av dei næraste timane eller dagane.
