Når såg du sist nokon be til Gud i ein film eller TV-serie laga av Disney? Dersom du har barn i huset som har sett den nye serien på Disney+, «Tap og vinn», er svaret kanskje «no nettopp». Viss du ikkje har sett denne serien, er svaret mest truleg «for cirka tretti år sidan».
Så lenge sidan er det nemleg sidan teiknefilmen Ringeren i Notre Dame kom ut. Disney-klassikaren som hadde premiere på norske kinoar for litt over 28 år sidan inkluderte songen «De utstøtte». Benedicte Adrian song følgjande i den norske versjonen: «Gud, se i nåde til dine små. Gi dem den gave det er å forstå. Gud, vær barmhjertig der det er fortjent. Gud, hjelp de minste før alt er for sent.»
Dette var den siste gongen vi kunne høyre ei kristen bøn i ein film eller serie produsert av Disney, før bøna altså gjorde comeback i Disney Pixar-serien «Tap og vinn» no i slutten av februar.
Ber Gud om styrke
«Tap og vinn» er ikkje ein liten og uvesentleg produksjon. Han er ikkje noko mindre enn den første originale animasjonsserien til Pixar, selskapet med klassikarar som Se opp!, Innsiden ut, Wall-E, Oppdrag Nemo og ei rekke andre storfilmar på samvitet.
Å be er ikkje noko sært og rart som vi for Guds skuld aldri må framstille i litteratur eller på film
Då er det interessant å merke seg at serien introduserer ein kristen rollefigur allereie i den første episoden, «Datter av treneren». Vi møter den nervøse jenta Laurie som skal spele kamp for softballaget sitt – der softball altså er ein variant av den amerikanske nasjonalsporten baseball. Rett før ho skal i elden, tyr Laurie til bøna for å roe nervane: «Kjære Gud i himmelen. Vær så snill, gi meg styrke. Jeg har tro, men noen ganger kryper tvilen inn. Jeg lover å være snill, og jeg skal ikke gjøre den tingen igjen. Jeg vet ikke hva du tenker om det, men jeg skal la være. Jeg vil bare fange en ball, eller klare å slå – for laget, så klart.»
No kan ein sjølvsagt velje å henge seg opp i ulike teologiske og pedagogiske aspekt ved denne bøna, men det er ikkje siktemålet i denne kommentaren. Her er det først og fremst henvendinga til Gud eg er interessert i, som utgjer den første kristne bøna i ein Disney-produksjon på snart tretti år.
Føyer seg inn i kristen vind
Innslaget av kristen bøn i ein profilert serie frå den største animasjonsaktøren i verda er interessant, for det føyer seg inn i ein vind eg har kommentert tidlegare, der dei store i film- og seriebransjen i større grad satsar på kristent innhald. Heilt nyleg har til dømes TV-serien House of David hatt premiere på Prime Video. Både Netflix og Amazon MGM Studios satsar meir på «inspirerande og trusfokuserte» filmar og seriar enn tidlegare.
Opp i det heile får spelefilmen «The Last Supper», om Jesu siste dagar, premiere på kinolerretet i USA no fredag. Produsenten er ingen ringare enn den kjente kristne artisten Chris Tomlin, som blant anna står bak lovsongar som «How Great is Our God» og «Good Good Father». Ifølgje The Christian Post, som også omtaler «Tap og vinn», meiner Tomlin at tilbeding handlar meir om å «sjå» enn om å synge: «Dess meir du ser, dess meir syng du», seier den ferske filmprodusenten.
«The Last Supper» krinsar, som tittelen ber bod om, rundt Jesu siste måltid. Disiplane Peter og Judas er blant dei som får ekstra merksemd i filmen, ikkje utan bibelsk førelegg. Tomlin sjølv håper at filmen både kan «låse opp hjarte for Gud» og gjere etablerte kristne sterkare i trua.
Overraskande
Likevel er det kanskje endå meir oppsiktsvekkande med ei kristen bøn i ein Disney Pixar-serie for barn enn at Chris Tomlin produserer ein spelefilm for vaksne om Jesu siste dagar. Av Tomlin forventar vi oss ikkje noko anna, så å seie. Av Disney Pixar, derimot – det er ei større overrasking.
No er det ikkje slik at dei store amerikanske underhaldningsselskapa har vore komplett ikkje-religiøse, men vekta har definitivt lege på familieverdiar framfor religion. Og kanskje skal vi heller ikkje lese altfor mykje inn i ei nervøs kristen jente si bøn til Gud før ein softballkamp. Men noko er i ferd med å røre på seg. Tilnærminga til tru verkar opnare enn på lenge.
Disney Pixar gjer rett når dei speglar kristen truspraksis i dei store satsingane sine
Når sjølv Disney Pixar kan vise ei jente med falda hender, i intens samtale med den kristne Gud, har det ein viktig symboleffekt. Det viser barn over heile verda at tru ikkje er tabu i samfunnet vårt, men at det er ein integrert del av kvardagen for mange menneske. Å be er ikkje noko sært og rart som vi for Guds skuld aldri må framstille i litteratur eller på film. Det er blant det mest naturlege i verda.
Kan få stor effekt
Disney Pixar gjer rett når dei speglar kristen truspraksis i dei store satsingane sine. Dei skaper filmar og seriar som får massiv merksemd over heile kloden. Det er verken kulturimperialisme, MAGA eller snikmisjonering å vise fram ei barnleg bøn til Gud i beste sendetid.
Uttrykket «i beste sendetid» må også tolkast symbolsk, så klart. I den nye strøymekvardagen ser vi alle det vi vil når vi vil. Men ikkje alt når ut til alle. Dei som er nærmast til å klare det, er Disney Pixars animerte satsingar. Derfor kan ei enkel lita bøn, den første på tretti år, vise seg å få stor effekt.
