– Dette er ikkje diplomati. Dette er mobbing.
Det seier Lilija Hontsjarevytsj, tidlegare ambassadør for Ukraina, til Vårt Land. Laurdag heldt ho eit innlegg på Oslo Symposium. Ho reagerer sterkt på seansen i Det kvite hus kvelden før.
Då hadde USAs president Donald Trump ved fleire tilfelle avbrutt og kjefta på Ukrainas president Volodymyr Zelenskyj framfor eit samla pressekorps.
Ein synleg sint Trump skulda Zelenskyj for å gambla med tredje verdskrig, og bad han vera takksam for USAs støtte.
– Det mest problematiske var at han skulda offeret for å vera den aggressive part. Donald Trump leikar no med tredje verdskrig, seier Lilija Hontsjarevytsj.
Sjå for dykk ein fiende som okkuperer Svalbard og massakrerer menneske der. Som sender missil inn i Noreg og øydelegg infrastruktur. Målet er å få tilgang til norsk olje. Kva vil de gjera?
— Lilija Hontsjarevytsj, eks-ambassadør
– Nato kan fungera utan USA
Den erfarne diplomaten meiner at det no blir viktig for Ukraina og Europa å binda tettare band – utan USA.
– Der har vore mykje snakk om ein europeisk hær. Kanskje er dette noko me må vurdera no. Det vil vera veldig klokt å ikkje lita på USA.
– Kva konsekvensar har det for Nato?
– USA kan komma til å forlata Nato. Nato kan fungera utan USA. No har Nord-Europa sjansen til å ta ei leiarrolle framover. Det er viktig å forma ein allianse som vil vera sterk nok til å forhindra framtidige krigar.
Lilija Hontsjarevytsj var fungerande ambassadør for Ukraina i Noreg frå 2022 til 2023. I dag arbeider ho med å arrangera ein variant av demokratifestivalen Arendalsveka i Ukraina.
Viste til dei ti bodorda på Oslo Symposium
Framfor ein fullsett sal under Oslo Symposium viste Lilija Hontsjarevytsj bilete av øydelagde ukrainske bustadhus og skadde menneske.
I talen åtvara ho mot ein fredsavtale på Russlands premiss. Det fryktar ho kan føra til at Russland kan samla styrke, slå hardare tilbake, og også angripa andre land.
Eg las gjennom Bibelen nyleg, og fann alle bodorda som Donald Trump har brote.
— Lilija Hontsjarevytsj
Ho bad publikum sjå for seg følgande scenario:
– Sjå for dykk ein fiende som okkuperer Svalbard og massakrerer menneske der. Som sender missil inn i Noreg og øydelegg infrastruktur. Målet er å få tilgang til norsk olje. Kva vil de gjera i ein slik situasjon?
Ho bad publikum om å sjå USAs politikk gjennom linsa av Dei ti bodorda.
– Politikken skal då vera basert på prinsipp om rettferd, nestekjærleik, og å avvisa det vonde.
Skrolla gjennom Bibelen på telefonen
– Eg følte god støtte frå publikum og såg mange som ønska å gjera meir, seier Lilija Hontsjarevytsj etter talen.
Ho ber kristne no om å ikkje støtta Donald Trump.
– Eg las gjennom Bibelen nyleg, og fann alle bodorda som Donald Trump har brote.
Ho tek opp telefonen og skrollar gjennom ein ukrainsk versjon av Bibelen. Sjølv er ho ukrainsk-ortodoks.
– No er det viktig at alle kristne i verda viser at det Trump seier om demokratiske og kristne verdiar, ikkje er sant.
Peikar på at Putin vinn på splid
Lilija Hontsjarevytsj seier at ein person vinn på at USA og Europa driv frå kvarandre: Russlands president Vladimir Putin.
– Før var Russland åleine. No har Putin fått ein av dei beste partnarane han kan førestilla seg.
Ho ser for seg større spenningar i den amerikanske administrasjonen, spesielt mellom president Trump og hans rådgjevar Elon Musk.
– Akkurat no står Trump og Musk samla, men dei er forskjellige. For Trump er det Amerika først, medan Elon Musk set selskapet og tekno-oligarkane først. Her kjem det til å bli spenningar. Eg trur ting blir verre i USA. Og det gjer at Russland får det som dei vil.
Kristen-toppar tek avstand til Trump
Fleire kristen-profilar har den siste tida teke avstand til Donald Trump.
Dagen-redaktør Vebjørn Selbekk ber konservative kristne vende seg frå USAs president og åtvara i VG:
– Det er for mange kristne som drikk frå hans giftpakke.
I same avis tek Oslo Symposium-sjef Bjarte Ystebø, på laurdag avstand til Donald Trump:
– Dessverre har nokre kristne ein hang til trua på ein sterk verdsleiar, sa han til VG.
Skal halde Arendalsuka i Ukraina
Sidan 2007 har Lilija Hontsjarevytsj vore diplomat i Noreg og Sverige. Ho fortel kontrakten hennar som ambassadør i Noreg gjekk ut i 2023, og posten har stått ledig sidan då. Ho seier ho har søkt på posten som ambassadør på nytt.
I dag bur ho i Ukraina og er leiar for Carpathian Sea Democracy Week, som er omtala som den ukrainske Arendalsuka.
Demokratikonferansen ho leiar, skal etter planen bli halde i Lviv 28. april til 2. mai i år.
