SANDNES: Dei fekk ikkje kome inn og protestere, medlemmene i Eritreakomiteen. Dei måtte stå utanfor hotellet i Sandnes som husar generalforsamlinga og dele ut flygeblad.
Torsdag føremiddag blei opptakssaka avgjort.
– Det er ikkje moralsk rett å sleppe Den Eritreisk Ortodokse kirke i Norge inn i Norges Kristne Råd, sa to av dei som stod på hotelltrappa, Tesfahiwet og Habit, til Vårt Land før saka blei avgjort inne i hotellsalen. Begge er medlemmer i Eritreakomiteen.
Finn Våge stod også utanfor hotellet. Han leiar Eritreakomiteen, ein støtteorganisasjon for eritrearar i Norge som har flykta frå Eritrea og landets eineveldige president. Isaias Afewerki har vore statssjef sidan 1993, og har slått ned all opposisjon.
Våge er klar på kva generalforsamlinga til Norges Kristne Råd (NKR) må svare når medlemssamfunna torsdag behandlar søknaden om opptak i NKR frå Den Eritreisk Ortodokse kirke i Norge.
– Eritreakomiteen vil på det sterkaste be Norges Kristne Råd ikkje ta opp Den Eritreisk Ortodokse kirke i Norge som nytt medlem. Søknaden er eit taktisk trekk for å reinvaske og legitimere dei regimetru kyrkjene før regjeringa ferdigstiller saka om transnasjonal undertrykking. Me ber NKR lese den regjeringsbestilte rapporten Transnasjonal undertrykking og vente til regjeringa har behandla ferdig saka om transnasjonal undertrykking, seier Våge til Vårt Land.
Fellesrådet for Den Eritreisk Ortodokse kirke i Norge avviser skuldingane.
Norges Kristne Råd forheld seg til paraplyorganisasjonen som har søkt medlemskap, ikkje dei einskilde kyrkjelydane
— Henrik Erhard Hermansen, generalsekretær
Går ikkje inn i strid i kyrkjelydar
Formelt er det Fellesrådet for Den Eritreisk Ortodokse kirke i Norge som søkjer medlemskap i NKR. Det er ein paraplyorganisasjon for 32 kyrkjelydar og forsamlingar med 9.700 medlemmer.
– Norges Kristne Råd forheld seg til paraplyorganisasjonen som har søkt medlemskap, ikkje dei einskilde kyrkjelydane, forklarar Henrik Erhard Hermansen til Vårt Land.
Han er generalsekretær i Norges Kristne Råd (NKR).
– Dermed blir det opp til paraplyorganisasjonen å rydde opp i strid og usemje internt?
– Ja, seier Hermansen.
Det bur kring 30.000 eritrearar i Norge, dei har flykta til Norge i puljer. Men diasporaen er delt i to: Dei som støttar opp om dagens regime i heimlandet, og dei som tilhøyrer opposisjonen.
Mange eritrerar i Norge soknar til ein kyrkelyd.
Regjeringa arbeider med transnasjonal undertrykkelse
Gjennom to rapportar frå Proba analyse, gjort på oppdrag for regjeringa i 2020 og 2023, er det dokumentert at eritreiske kyrkjelydar i Norge er tru mot regimet i Eritrea – eit regime mange eritrearar i Norge har flykta frå for å sleppe unna den brutale samfunnstenesta.
Eritrearar opplever å bli ekskluderte frå kyrkjelydar, melder den første Proba-rapporten: «Utfrysing fra menighetene skal skje dels ved at de styrende organer overtas av regimevennlige personer, og dels ved at de «uønskede» personene ekskluderes fra viktige sosiale sammenhenger i menigheten.»
I 2023 fremma Venstre eit forslag i Stortinget om at regjeringa skal utarbeide ein handlingsplan mot transnasjonal undertrykking av eritrearar i Norge – altså hindre Eritrea å overvake og kontrollere borgarar i diasporaen.
Stortinget vedtok i fjor at regjeringa skal «iverksette tiltak for å forhindre transnasjonal undertrykkelse av personer i Norge, for eksempel gjennom en handlingsplan mot transnasjonal undertrykkelse». Dette arbeidet held Justisdepartementet i.
I høyringa i samband med Venstres forslag kom det inn over 600 svar til Stortingets kommunalkomité. Mange fortalde om splid og strid i eritreiske kyrkjelydar i Norge, mange fortalde at kyrkjelydar krev at medlemmene er lojale til kyrkja i Eritrea – som blir kontrollert av regimet mange har flykta frå.
Me ber NKR lese den regjeringsbestilte rapporten Transnasjonal undertrykking og vente til regjeringa har behandla ferdig saka om transnasjonal undertrykking
— Finn Våge, leiar Eritreakomiteen
Regimet styrer kyrkja
Då styret i NKR sende søknaden frå Den Eritreisk Ortodokse kirke i Norge på høyring mellom dei 24 medlemssamfunna, gav 11 kyrkjesamfunn tommel opp innan høyringsfristen.
I søknaden skriv kyrkjesamfunnet at det er ein del «av den ortodokse kirke i Eritrea» og at det «følger alle reglene den eritreiske ortodokse kirke har, og aksepterer alle avgjørelser derfra relatert til tro, prosedyrer og åndelighet».
Finn Våge i Eritreakomiteen minner om kva preses i den norske kyrkja, Olav Fykse Tveit, sa til Vårt Land i 2022 – at regimet i Asmara framleis styrer og kontrollerer den eritreisk-ortodokse kyrkja.
Vårt Land har fortalt kva som skjedde med ein av kyrkjelydane som tilhøyrer Den Eritreisk Ortodokse kirke i Norge. Eritreisk Orthodox Tewahdo Kirke Debrehawaryat Kdus Petros & Paulos Asker & Bærum blei delt i to. Den opphavelege kyrkjelyden har valt å vere lojale mot regimet i Eritrea og den handplukka patriarken.
Utbrytarkyrkjelyden, Orthodox Tewahdo Debre Kdusan Hawaryat, nekta å underordne seg.
Eritreakomiteen meiner difor at kyrkjesamfunnet som ønskjer å bli med i NKR, er ein regimevenleg organisasjon, som splittar den eritreiske ortodokse kyrkja her i landet.
Vedgår problematiske sider
Generalsekretær Hermansen opplyser at i samband med handsaminga av søknaden søkte NKR råd hjå Verdskyrkjerådet (KV), som kunne melde at det hadde eit avklare forhold til Eritreas ortodokse kyrkje.
– Det er ein god relasjon globalt, seier Hermansen.
Men i saksdokumentet vedgår NKR at det er problematiske sider ved medlemskapet:
«Det har imidlertid vært reist spørsmål i norske medier ved kirkens politiske tilknytning til den politiske konflikten i Eritrea, som har gått ut over ortodokse eritreeres politiske sikkerhet i Norge. Vi ber om at kirken legger frem sine synspunkter på dette, og garanterer støtte til at ortodokse eritreere i Norge skal leve i sikkerhet, og at deres tilgang til Den eritreisk ortodokse kirke som deres åndelige hjem er velkommen.»
NKR krev garanti om tryggleik
– Difor møter to representantar frå Den Eritreisk Ortodokse kirke i Norge på generalforsamlinga for å svare på spørsmål frå NKR-medlemmene, seier Hermansen.
– De krev ein garanti, korleis kan NKR følgje opp at dei garantiane som venteleg vil komme verkeleg blir etterlevde?
– Det blir gjennom ein tett dialog med paraplyorganisasjonen, Den Eritreisk Ortodokse kirke i Norge.
– I forslaget til vedtak står det «Den Eritreisk Ortodokse kirke i Norge tas opp som medlemmer i Norges Kristne Råd», betyr dette at kyrkjesamfunnet blir medlemmer i NKR på torsdag uansett?
– Eg skal ikkje forskotere endeleg vedtak, men etter behandlinga i styret vil nok det bli utfallet, seier Hermansen.
Avviser kritikken
Goitom Tekeste er sekretær i Fellesrådet for Den Eritreisk Ortodokse kirke i Norge. På spørsmål om kva han svarar på kritikken frå Eritreakomiteen, skriv han i ein e-post til Vårt Land at dei kjem med «grunnløse anklager».
«Vi er en kirke som søker å ta del i økumeniske dialog, som moderkirken i hjemlandet er medlem av KV. Vi har kun kirkelig hensikt og anser oss selv ikke ha noe med eller mot myndighetene i hjemlandet å gjøre.»
Saka blei oppdatert 27. mars, klokka 11.10
